ТАВБА ЭШИКЛАРИ ДОИМО ОЧИҚ

Инсон бу дунёга тақдир тақозоси билан юборилган, у барча фазилатлар ва нуқсонларга эга бўлган махлуқдир. Унинг табиатида хатога йўл қўйиш бор. Аммо шу билан бирга, Аллоҳ таоло унга тавба қилиш, ўз хатоларини тузатиш учун имконият берган. Шу боис, тавба инсоният учун улуғ неъматлардан биридир. Қуръони Каримда ва Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида тавбанинг аҳамияти ва фазилати ҳақида кўплаб таъкидлар келган.
Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 222-оятида шундай марҳамат қилади:
"Албатта, Аллоҳ (шунгача билмай йўл қўйган хатоларидан) чин тавба қилувчиларни ва обдон покланиб юрувчиларни севади."
Бу оятдан англашиладики, тавба қилиш – фақат хатоларни тан олиш эмас, балки Аллоҳ таолонинг ҳузурига қайтиш, Унинг розилигига эришиш йўлидир. Ҳар бир инсон ҳаётида хато қилади, аммо тавбанинг ажойиб жиҳати шундаки, у ҳар қандай хатони ювишга қодир.
Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам айтганлар:
"Эй, инсонлар! Аллоҳга тавба қилинглар! Унга истиғфор айтинглар! Зеро мен бир кунда юз марта тавба қиламан."
(Имом Бухорий ривояти)
Бу ҳадис Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ўзлари ҳатто гуноҳдан пок бўлса-да, тавба ва истиғфорни қанчалик кўп қилганликларини кўрсатади. Бу бизни тавба қилишга ва доимо Аллоҳга яқин бўлишга даъват этади.
Тавбанинг мазмуни ва аҳамияти
Тавба – инсоннинг Аллоҳга юзланиб, содир этган гуноҳлари учун надомат ва пушаймонлик билдириши, келажакда ўша хатони такрорламасликка азму қарор қилиши демакдир. У фақат бир оғиз сўз ёки оддий ҳаракат эмас, балки инсоннинг қалбидаги чуқур ўзгаришни англатади.
Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам яна шундай деганлар:
"Одам болаларининг ҳаммаси – хатокор. Хато қилувчиларнинг яхшиси – тавба қилувчилардир."
(Имом Термизий ривояти)
Бу ҳадисда ҳар бир инсон хатога йўл қўйиши табиий эканлиги айтилган. Аммо асосийси – хатони тан олиб, уни тузатишга интилишдир. Шу билан инсон Аллоҳнинг муҳаббатига эришади.
Аллоҳ таоло Таҳрим сурасининг 8-оятида шундай буюради:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَيِّ‍َٔاتِكُمۡ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ ٨
"Эй, имон келтирганлар! Аллоҳга чин тавба қилингиз, шоядки, Раббингиз сизларнинг гуноҳларингизни ўчириб, остидан анҳорлар оқиб турадиган (жаннатдаги) боғларга киритса!"
Бу оятда тавбанинг жаннатга элтувчи йўл эканлиги очиқ-ойдин таъкидланган. Инсон тавба қилиш орқали нафақат ўз гуноҳларидан тозаланади, балки улуғ мукофотларга эришиши мумкин.
Тавбанинг даражалари
Тавбанинг энг яхши шакли – чин юракдан қилинган тавба. Унинг уч асосий шарти бор:
1. Гуноҳни тан олиш ва пушаймон бўлиш – бу, инсон ўз хатосини англаганидан далолат.
2. Аллоҳдан мағфират сўраш – бу, инсоннинг Аллоҳнинг раҳматига бўлган ишончи ифодаси.
3. Гуноҳни қайта такрорламасликка қарор қилиш – бу, инсоннинг тузалишга бўлган қасами.
Тавба эшиклари доимо очиқ
Аллоҳ таоло ўз бандаларига чексиз раҳмдил ва мағфиратлидир. У ҳар бир тавбани қабул қилади. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам айтганларки, Аллоҳ таоло қиёматга қадар тавба эшикларини очиқ қолдиради.
Бундай фазилат инсонни умид билан яшашга ундайди. Қайси гуноҳни содир этган бўлсак ҳам, Аллоҳнинг раҳматидан умидни узмаслигимиз керак. Чунки Аллоҳ таоло барча гуноҳларни кечирувчи Зотдир.
Шу сабабли, ҳаётимизни тавба ва истиғфор билан безашга ҳаракат қилайлик. Тавба эшиклари ҳар доим очиқ, Аллоҳ таолонинг мағфиратидан фойдаланиб, гуноҳларимиздан тозаланишга шошилайлик.
Хулоса ўрнида, Тавба – инсоннинг Аллоҳга юзланиб, ўзини поклаш учун берилган улуғ имкониятдир. У инсонни нафақат гуноҳлардан тозалайди, балки қалбидаги хотиржамлик ва Аллоҳга яқинликни оширади. Шундай экан, ҳар биримиз тавбани ҳаётимизга йўлдош қилиб, доимо Аллоҳнинг раҳматидан умидвор бўлиб яшайлик!

Исматулло ХОЛНАЗАРОВ,
Мир Араб ўрта махсус ислом таълим муассасаси ўқув ишлари бўйича мудир ўринбосари