Бало ва мусибатларга сабрли бўлиш

Ҳаётнинг мураккаб ва қийин даврларида бало ва мусибатлар инсонни синовдан ўтказувчи омиллар сифатида намоён бўлади. Инсон ҳаётида қийинчилик ва оғир синовлар доимо учраб туради ва улар билан тўғри муносабатда бўлиш, сабр билан кутиб олиш ва бу синовлардан ўтиш катта маҳорат талаб қилади. Сабр инсоннинг ички кучи ва ирода қудратини намоён этувчи энг улуғ хусусиятлардан биридир. Аллоҳ таолонинг китоби ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларида сабрнинг аҳамияти ҳақида кўп маротаба таъкидланган.

Сабрнинг аҳамияти

Сабр мусулмон кишининг энг олий фазилатларидан бири бўлиб, у дунё ва охиратда катта фойда келтиради. Бало ва мусибатлар бу дунёнинг ажралмас қисмидир, чунки инсон дунёга синов учун яратилган. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:
وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ ١٥٥ 
“Албата, Биз сизларни бир оз қўрқинч ва очлик билан, мол-мулкга, жонга меваларга нуқсон етказиш билан синаймиз. Ва сабрлиларга башорат бер.”
(Бақара сураси, 155-оят)
Бу оятдан англаш мумкинки, инсон ҳаёти синовлардан иборат бўлиб, мусибатлар вақтида сабр қилиш Аллоҳнинг ёрдамини ва мукофотини келтиради.

Сабрли бўлишнинг фойдалари

1. Ички тинчлик ва хотиржамлик: Сабрли инсон бало ва мусибатларга дуч келганда ички тинчликни сақлайди. У биладики, бу дунёдаги барча қийинчиликлар вақтинчалик бўлиб, улар Аллоҳнинг иродасига боғлиқ. Бу эса унинг юрагига хотиржамлик олиб келади.
2. Аллоҳнинг ёрдами ва марҳамати: Мусулмон киши сабр қилиб, Аллоҳга таваккул қилса, Аллоҳ унга ёрдам беради. Сабрли одамлар Аллоҳнинг махсус марҳаматига сазовор бўладилар. Қуръонда Аллоҳ таоло шундай дейди:
إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
“Албатта, Аллоҳ сабр қилувчилар билан биргадир.”
(Бақара сураси, 153-оят)

3. Гуноҳлардан покланиш ва савоб олиш: Бало ва синовлар сабр қилган киши учун покланиш воситаси бўлади. Инсон мусибатларга сабр қилиб, бу дунёда ва охиратда катта савобларга эришади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларида ҳам бу борада кўп маротаба эслатилган:
“Мусулмон кишига тушадиган ҳар қандай мусибат, ҳаттоки тикан кириши ҳам унинг гуноҳларига каффорат бўлади.”
4. Инсоннинг иродаси ва сабр-тоқати кучаяди: Мусибатлар сабр орқали одамнинг иродасини мустаҳкамлайди. Бу дунёдаги қийинчиликлар инсонни янада кучли ва бардошли қилади.

Сабрни ривожлантириш йўллари

1. Аллоҳга бўлган ишонч ва эътиқодни мустаҳкамлаш: Сабрнинг асоси Аллоҳга ишонч ва таваккул қилишдир. Инсон ҳар қандай ҳолатда ҳам Аллоҳнинг иродасига бўйсуниб, унинг ҳикматига таяниши керак. Бу эса сабрни ривожлантиришда энг муҳим омилдир.
2. Намоз ва дуо: Намоз ва дуо сабрнинг кучли манбаи ҳисобланади. Аллоҳ таоло Қуръонда:
“Сабр ва намоз билан ёрдам сўранг.”
(Бақара сураси, 45-оят)
Бу оятда Аллоҳ сабр ва намозни инсоннинг мусибатларга қарши энг яхши воситаси сифатида кўрсатмоқда. Намоздаги дуо орқали инсон ўзининг қалбини тинчлантиради ва Аллоҳдан мадад сўрайди.
3. Ҳаёт синовларига тайёр бўлиш: Ҳаётда қийинчилик ва мусибатлар бўлишини қабул қилиб, уларга руҳий тайёр бўлиш ҳам сабрни кучайтиради. Бу дунё синовлар учун яратилгани ва охиратдаги мукофотнинг қадрли эканлигини тушуниш инсонни сабрли бўлишга ундайди.
Хулоса қилиб айтганда, бало ва мусибатлар ҳаётнинг ажралмас қисми бўлиб, уларга сабр билан қараш мусулмон киши учун энг тўғри йўлдир. Сабр инсонни руҳий жиҳатдан мустаҳкамлайди, уни Аллоҳнинг марҳаматига эришишига сабаб бўлади ва бу дунёдаги барча синовларни бардош билан кутиб олишда ёрдам беради. Барча синовлар Аллоҳнинг изни билан келади, ва уларга сабр қилиш охиратдаги буюк мукофотларга йўл очади. Сабрли инсон ҳар доим Аллоҳнинг хос ҳимояси ва марҳаматига сазовор бўлади.

Дилшод АЛИЕВ,
Бухоро шаҳар Мир Араб ўрта махсус ислом 
таълим муассасаси матбуот котиби“Болои Ҳовуз”
жоме масжиди имом хатиби