Plastik jarrohlik qilish

Hozirda musulmonlar orasida ham chiroyli bo’lish uchun jarrohkik yo’li (plastik jarrohliklar) urfga aylandi. Shuni eslatib o’tish lozimki, plastic jarrohliklar ikki qismga bo’linadi. Ular quyidagilar:
• Zaruriy plastik jarrohliklar. Mayib-majruhlikni davolashda  qilinadigan. 
• Go’zallashish uchun plastik jarrohliklar. Bunda zarurat ham hojat ham bo’lmay, faqatgina, to’g’irlash va yanada chiroyli bo’lish uchungina qilinadi .
Tibbiyot olimlari jarrohlikni (plastik jarrohlik)ni ikki turga taqsimlashgan:
• Zaruriy. Insonning tashqi ko’rinishidagi, yoki yuzidagi  nuqsonlarni davolash uchun qilinadi.  Masalan: Urushlardagi hodisadan so’ng nuqsonlar. Bu  Fuqaholar nazdida Islom avvalida joriy bo’lgan turga mansub.
Oqibati muvaffaqiyatli bo’lishi kafolatlanmaydi. Bunda tajribali jarrohlar uni bu fikridan qaytarib, oqibati  doimo yaxshi bo’lmasligini tushuntiradi.
Operatsiya qilinishi zarur bo’lgan nuqsonlarni  tibbiyotchilar quyidagicha taqsimlagan:
1. Tug’ma yoki biror kasallikdan keyin orttirib olingan.
2. Keyinchalik paydo bo’lgan yo bo’lmasa, baxtsiz  hodisalardan keyingi nuqsonlar. Bu  operatsiya qilinishini taqozo qilgan  turdir. Ya’ni joiz bo’ladi. Agarchi yaxshilanish va chiroylilashish uchun bo’lsa ham. Sabablari quyidagilar:
• Bu ayblar hissiy va ma’naviy zararni  qamrab olgani uchun. 
• Bu operatsiyalar  quyidagi ishlar bo’lgani ucun Allohning yaratganini o’zgartirishga kirmaydi:
a) O’zgartirishni  taqozo qiladigan zarurat borligi. Bu esa Qur’onda kelgan harom qilinganlar safiga kirmaydi.
     Imom Navaviy rahimahulloh: “Agarda tishni  aybini davolash uchun Uni o’zgartirishga ehtiyoj tug’ilsa, buning zarari yo’q (Allohning yaratganini o’zgartirishga kirmaydi)” - deganlar . Harom qilingani esa yanada husnga ziyodalik qilishdir. 
b) Bu ishlar  Allohning yaratganini qastdan o’zgartirish bo’lmagan operatsiyalardandir. Zeroki, maqsadi zararni yo’qotishdir. Buning orqasidan yaxshilanish hamda chiroyli bo’lsa ham.
c) Bu Allohning yaratganini o’zgartirmaydigan  jarrohliklardan. Balki, Allohning yaratgani qaytarish bo’ladi.  
     Tug’ma ortig’cha a’zolarni jarrohlik yo’li orqali olib tashlash  joizligi to’g’risida o’tgan va hozirgi faqih ulamolar o’rtasida   ixtiloflar  bor. Mulohaza qilib ko’rilsa, ko’pchiliklarining so’zi ortiqcha barmoq haqidadir.                                                                                                  
      Ko’pchilik hanafiylar: “Kishi  ortiqcha barmog’ini olib tashlamoqchi bo’lsa, buning natijasida  sog’ligiga zarar yetib, o’ladigan bo’lsa, bu ishga ruxsat berilmaydi. Agarda oxiri muvaffaqiyatli tugashiga tabiblar kafolat bersa, bu ishning zarari yo’q ”,- deganlar. 
      Qozi Iyoz esa; “ Ortiqcha a’zolarni kesish, sug’irish joiz emas. Sababi, Allohning yaratganini o’zgartirish bo’ladi. Agarda shu ortiqcha a’zosi unga aziyat bersa (jonini og’ritsa) uni kesib tashlash joiz.”,- deganlar 

Foydalangan adabiyotlar:

D. Muhammad ibn Muhammad ash-Shinqitiy. “Ziynatul mar’a bayna ay- Tashri’ il Islamiy val Vaqi’il insaniy ”. –B.57.  “Ahkamul jarahatit Tibbiyya vai Asarul murattaba alayha ”.  –B.122-123-173.
Imom Navaviy.  “Sharhi Sahihi Muslim” 14/107
D. Muhammad ibn Muhammad ash-Shinqitiy.  “Ahkamul Jaraha va Asarul murattaba alayha”.  –B.175-177.
 Faxriddin Hasan ibn al-Mansur al-O’zjandiy al-Farg’oniy.  “Fatavai Qozixon” “Fatavai ai-Hindiyya” bilan birga  nashr qilingan 3-nashr .  –B.410-411.-  Bayrut- Livan:  “Dorul Ma’rifa” nashryoti .  1983-y (1393h)
 “Aljami’  Ahkamil Qur’an” 5-jild .  –B.393.